جنگ روانی برای محدودسازی فضای مجازی؛

گروه فناوری- دی‌ماه سال گذشته زمانی که تلگرام و اینستاگرام فیلتر شدند خبرگزاری‌ها خبر از تعلیق نیم میلیون کسب‌و‌کار دادند که غیر مستقیم یا مستقیم به تلگرام وابسته بودند.کارشناسان عنوان کرده بودند که حدود نیم میلیون فرصت شغلی وارد این شبکه‌های مجازی شده‌اند و همچنین چند شرکت دانش‌بنیان خدمات تخصصی در این زمینه در پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های مجازی مانند اینستاگرام و تلگرام فعالیت می‌کنند. اکنون کارشناسان و مدیران فضای مجازی ادعا می‌کنند که با فعالیت پیام‌رسان‌های داخلی کسب‌وکارهای اینترنتی و فعالان اقتصادی تلگرام بیکار نخواهند شد و اگر مردم را به کوچ کردن به پیام‌رسان‌های داخلی تشویق کنیم مشتریان خود را نیز از دست نخواهند داد. این در حالی است که پس از گذشت یک‌ماه از تبلیغ درباره پیام‌رسان‌های داخلی و کوچ دولتمردان و مدیران حکومتی همچنان مردم نسبت به پیام‌رسان‌های داخلی به ویژه سروش اظهار بی‌اعتمادی می‌کنند و فعالان اقتصادی نیز کوچ کردن به پیام‌رسان‌های داخلی را در بسیاری از کانال‌ها و گروه‌های تلگرامی به رای گذاشته‌اند‌ اما همچنان تلگرام بیشترین رای را دارد و پیام‌رسان‌های داخلی کمترین رای! اگرچه در صورت فیلتر کردن تلگرام، کاربران فضای مجازی می‌توانند از فیلترشکن برای دسترسی به تلگرام استفاده کنند اما فعالان اقتصادی همچون سال گذشته در فعالیت‌های خود با مشکلات بسیاری مواجه می‌شوند. پیام‌رسان‌های داخلی نیز در صورتی می‌توانند جایگزین مناسبی باشند که امنیت داشته و کاربران فضای مجازی را به خود جذب کنند. البته محمد‌جواد آذری‌جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات اظهار کرده که شاهد استقبال کاربران از پیام‌رسان‌های داخلی بوده‌ایم و پس از کوچ مقام معظم رهبری و دولتمردان از تلگرام به پیام‌رسان‌های داخلی بسیاری از کاربران فضای مجازی نیز به این پیام‌رسان‌ها پیوسته‌اند.
کسب‌و‌کارهای مجازی قانونی در تلگرام
به طور کلی کسب‌و‌کارها در فضای اینترنت از طریق گواهی‌هایی نظیر نماد اعتماد الکترونیکی که سازمان توسعه تجارت الکترونیکی آن را صادر می‌کند، اعتباربخشی می‌شوند و این به معنی اهمیت انتقال فعالیت‌ها به فضای مجازی است. به نظر می‌رسد بخش بزرگی از مشاغل، بسیاری از کسب‌و‌کارهای نوپا یا مشاغل خانگی که توان استفاده از فضاهای حقیقی و ارائه محصول را ندارند، محصولات و خدمات خود را در شبکه‌های مجازی معرفی می‌کنند و به فروش می‌رسانند و عملا شبکه‌های مجازی به خواستگاه آنها تبدیل شده‌اند.با وجود اینکه رمضانعلی صادق‌زاده، رییس سازمان توسعه تجارت الکترونیکی مدتی پیش اعلام کرده بود که «هنوز نظارتی بر فضای شبکه‌های مجازی بابت کسب‌و‌کار‌های موجود در آن صورت نگرفته است»، این بستر رایگان چیزی نبود که کاربران و صاحبان مشاغل نوپا از کنار آن به راحتی عبور کنند .عمده این کانال‌ها یا به رسانه‌های کسب‌و‌کارهای موجود بدل شدند یا ویترینی برای تبلیغات محصولات و خدمات یا خودشان با جذب مخاطب و دریافت تبلیغات جذب درآمد می‌کنند.مسعود خوانساری، رییس اتاق بازرگانی تهران گفت: این شبکه‌ها از اشکالاتی هم برخوردار است اما مزایای آنها بیش از ایرادات‌شان است. ما در زمانی نیستیم که بتوانیم با شبکه‌های مجازی مقابله کنیم. زمانی نسبت به ماهواره خیلی سخت گرفته می‌شد اما بعد متوجه شدیم که این کار عملی نیست. بستن شبکه‌های اجتماعی هم راه‌حل درستی نیست و باید راهکاری برای آن بخش‌هایی که نکات منفی شبکه‌های مجازی است، پیدا کنیم. هر گونه تقابل با فضای مجازی مطمئنا به ضرر اقتصاد و اشتغال است.سولماز صادق‌نیا، رییس انجمن صنفی کسب‌و‌کارهای اینترنتی نیز گفت: در حال حاضر تعداد قابل توجهی از مشاغل خانگی یا مشاغل کوچک، محصولات و خدمات خود را در شبکه‌های مجازی به خصوص تلگرام و اینستاگرام ارائه می‌کنند یا از طریق کسب تبلیغات کسب درآمد می‌کنند که در صورت اعمال فیلترینگ روی تلگرام و اینستاگرام این مشاغل و فرصت‌های شغلی همگی وضعیت مبهمی پیدا می‌کنند.به گفته این عضو اتحادیه کسب‌و‌کارهای اینترنتی، چندی پیش از سوی دولت طرح «شامد» جهت ثبت و ساماندهی فضای مجازی مطرح شد و کانال‌های دارای بیش از ۵۰۰۰ عضو موظف شدند در این سامانه خود را به ثبت برسانند. صادقی‌نیا با بیان اینکه باید تکلیف شبکه‌های مجازی روشن شود، اظهار کرد: اجرای طرح ساماندهی فضای مجازی و ارسال پیامک به اعضای این طرح به معنی به رسمیت شناختن حقوق کسب‌و‌کارها در این فضاست که باعث می‌شود صاحبان مشاغل روی این ابزار جهت شروع یا توسعه کسب‌و‌کار خود حساب کنند.به گفته وی، کسب‌و‌کارهای موجود در شبکه‌های مجازی مانند تلگرام فقط شامل کانال‌ها نمی‌شود، بلکه اکنون چندین شرکت دانش‌بنیان اقدام به ارائه خدمات تخصصی و طراحی روبات‌های ویژه تلگرام کرده‌اند تا خدمات خاصی را در این فضا ارائه کنند و از آن به درآمد برسند.
بیمه بیکاری برای کسب‌و‌کارهای تلگرام


به گزارش دبیر شورای عالی فضای مجازی، فعلا تصمیمی در رابطه با فیلتر تلگرام گرفته نشده است؛ اما به کسب‌وکارهایی که از تلگرام کوچ می‌کنند، بیمه بیکاری تعلق می‌گیرد.
سید ابوالحسن فیروزآبادی، دبیر شورای عالی فضای مجازی، در برنامه ذره‌بین رادیو تهران اعلام کرد که تاریخی برای مسدود کردن تلگرام مطرح نشده؛ اما هر آن ممکن است شرایطی برای انسداد تلگرام پیش بیاید. وی با بیان اینکه از کسب‌و‌کارها و موسساتی که کانال‌های بسیاری دارند، دعوت شده است از پیام‌رسان‌های خارجی به پیام‌رسان‌های داخلی کوچ کنند، ادامه داد: به کسانی که با کوچ از پیام‌رسان‌های خارجی به داخلی، کسب‌وکارشان دچار اختلال می‌شود، بیمه بیکاری تعلق می‌گیرد.به‌طور جدی در سال ۹۷ در حوزه پیام‌رسان‌ها باید اولین پیام‌رسان، داخلی باشد. البته پیام‌رسان‌های خارجی هم می‌توانند فعالیت کنند؛ به شرطی که تابع قوانین جمهوری اسلامی باشند. بر این اساس کمیته‌ای در زمینه حفاظت از حریم خصوصی مردم تشکیل می‌دهیم تا محتوا در حوزه پیام‌رسان‌ها نیز حفاظت شود. اطلاعات مردم، دارایی‌ آنها به‌شمار می‌رود و نهایت تلاش را داریم که حریم مردم در پیام‌رسان‌های داخلی حفظ شود.
دبیر شورای عالی فضای مجازی با بیان اینکه شهروندان حق دارند از هر پیام‌رسانی استفاده کنند به شرط اینکه تابع قوانین کشور باشد، افزود: ما به دنبال پیام‌رسانی با کاربران بالا و قابلیت اشتغالزایی هستیم‌ و از سوی دیگر تلاش می‌کنیم دانشگاه‌ها به اینترنت بدون فیلتر دسترسی داشته باشند.
سخن آخر
کسب‌و‌کارهای مجازی در صورت فیلتر شدن تلگرام یا اینستاگرام با مشکلات بسیاری مواجه خواهند شد و به نظر می‌رسد پیام‌رسان‌های داخلی نمی‌توانند گزینه‌های مناسبی برای تداوم فعالیت آنها باشند اما می‌توانند مدتی بیمه بیکاری دریافت کرده و به فکر شغل دیگری باشند.